สัญญาณเตือน สีปัสสาวะบอกโรค ได้จริงหรือไม่ ? แต่ละสีบอกถึงโรคอะไรบ้าง ?

2.1 ปัสสาวะไม่มีสี สีใส

ปัสสาวะบ่อยสีใส เป็นสีที่แสดงถึงความผิดปกติที่พบได้บ่อย แต่หลายคนอาจมองข้ามไป สามารถพบได้ในโรคเบาหวาน, โรคเบาจืด, โรคทางสมอง, คนที่ดื่มน้ำเปล่ามากเกินไป รวมถึงการใช้ยาขับปัสสาวะเป็นประจำ

2.2 ปัสสาวะสีเหลืองใส

เป็นสีของปัสสาวะปกติ ที่จะต้องไม่มีสิ่งปลอมปน เช่น ตะกอน, ก้อนนิ่ว, ลิ่มเลือด, น้ำตาล จึงจะสะท้อนถึงสุขภาพที่ดี แต่ถ้าปัสสาวะสีเหลืองใส ที่ออกโทนสว่างกว่าปกติ จะพบในคนที่ทานวิตามินบี หรือวิตามินรวม

2.3 ปัสสาวะสีเหลืองเข้ม

บ่งบอกถึงภาวะขาดน้ำ เกิดจากการดื่มน้ำไม่เพียงพอ หรือสูญเสียน้ำมากเกินไป แต่บางครั้งอาจเกิดจาก 2 สาเหตุร่วมกันก็ได้ เช่น อยู่กลางแจ้งเป็นเวลานาน แล้วไม่ได้ดื่มน้ำเลย, ท้องเสีย อาเจียนมาก ไข้สูง แต่ไม่ได้ดื่มน้ำทดแทน

2.4 ปัสสาวะสีเหลืองขุ่น

ทั้งปัสสาวะสีเหลืองเข้ม และเหลืองอ่อนที่มีตะกอนปน จนทำให้เป็นสีเหลืองขุ่นคล้ายหนอง (Pyuria) เป็นสัญญาณเตือนสำคัญ ที่บ่งบอกถึงภาวะติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ เช่น ท่อปัสสาวะอักเสบ, กรวยไตอักเสบ, กระเพาะปัสสาวะอักเสบ ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้ อาจทำให้ไตวายได้เลย

2.5 ปัสสาวะสีขาวขุ่น

เป็นอีกสีปัสสาวะบอกโรค ที่แสดงถึงการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะได้เช่นกัน นอกจากนี้ยังสื่อถึงการมีสารอื่นปนในปัสสาวะ อย่างน้ำอสุจิ, เชื้อรา, น้ำเหลือง (Chyluria) ที่พบได้ในโรคเท้าช้าง หรือไขมัน (Lipiduria) ที่มักพบในโรคไต กลุ่มอาการเนโฟรติก

2.6 ปัสสาวะสีส้ม

ปัสสาวะสีเหลืองเข้มมาก สีเหลืองส้ม จนถึงสีส้ม ส่วนใหญ่เกิดจากการทานยาบางชนิด เช่น Rifampicin ที่ใช้รักษาวัณโรค, Sulfasalazine สำหรับรักษาโรครูมาตอยด์ นอกจากนี้การทานผักผลไม้ที่มีเบตาแคโรทีนสูง อย่างมะละกอ แครอท ก็เป็นสาเหตุได้เช่นกัน

2.7 ปัสสาวะสีเขียว

สีเขียวอาจเป็นสีปัสสาวะที่ดูรุนแรง ผิดปกติมาก แต่สาเหตุหลักมักเกิดจากอาหารและยา  เช่น หน่อไม้ฝรั่ง, ขนมหวานย้อมสี, ยาลดการอักเสบ Indomethacin, ยาเคมีบำบัด Doxorubicin, ยาสลบ Propofol หากหยุดใช้ ก็จะกลับมาเป็นปกติได้

2.8 ปัสสาวะสีฟ้า

ปัสสาวะสีฟ้าหรือสีน้ำเงินอ่อน มักเกิดจากการใช้ยาหรือสารเคมี เช่น เมธิลีนบลู (Methylene Blue), ยาลดกรดไซเมทิดีน (Cimetidine), ยาต้านเศร้าอะมิทริปไทลีน (Amitriptyline) หรืออาจพบในโรคหายากอย่าง Familial Benign Hypercalcemia

2.9 ปัสสาวะสีม่วง

สีม่วงน่าจะเป็น 1 ใน 13 สีปัสสาวะ ที่ดูผิดปกติมากที่สุดก็ว่าได้ พบในคนที่ใส่สายสวนปัสสาวะเป็นเวลานาน เกิดจากการที่แบคทีเรียในถุงปัสสาวะทำปฏิกิริยากับโปรตีน ซึ่งกำลังบ่งบอกถึงการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะนั่นเอง

2.10 ปัสสาวะสีน้ำตาล

ปัสสาวะสีโค้กเป็นสีปัสสาวะบอกโรค ที่เกี่ยวกับตับและการแตกตัวของเม็ดเลือดแดงเป็นหลัก เช่น โรคตับอักเสบ, โรคตับแข็ง, โรคธาลัสซีเมีย, โรคขาดเอนไซม์ G6PD นอกจากนี้การติดเชื้อมาลาเรีย หรือยาบางชนิด ก็ทำให้ปัสสาวะมีสีน้ำตาลได้เช่นกัน

2.11 ปัสสาวะสีชมพู

ปัสสาวะสีชมพู สีแดงจาง หรือปัสสาวะสีน้ำล้างเนื้อ แสดงถึงความผิดปกติของทางเดินปัสสาวะเป็นส่วนใหญ่ เช่น ต่อมลูกหมากอักเสบ, ต่อมลูกหมากโต, ไตวาย, ไตอักเสบ, มีนิ่วในทางเดินปัสสาวะ, กระเพาะปัสสาวะอักเสบ รวมถึงภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย

2.12 ปัสสาวะสีแดง

ถือเป็นอันดับหนึ่งใน 13 สีปัสสาวะ ที่บ่งชี้ถึงภาวะอันตรายมากที่สุด นอกจากสาเหตุอย่างอุบัติเหตุที่หลังและช่องท้อง, มะเร็ง, ยาเคมีบำบัด และภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัดแล้ว นิ่วและการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะทุกส่วน คือสาเหตุที่ทำให้ปัสสาวะเป็นเลือด (Hematuria) ได้บ่อยที่สุด

2.13 ปัสสาวะสีดำ

หากเป็นสีดำสนิท จะพบได้ในโรคพันธุกรรมหายาก Alkaptonuria แต่ส่วนใหญ่แล้ว มักจะเป็นสีน้ำตาลเข้มหรือสีแดงเข้ม ที่มองผิวเผินแล้วคล้ายสีดำมากกว่า